روکش دندان کلاهک‌هایی هستند که بر روی دندان‌های آسیب دیده قرار می‌گیرند. تاج‌ها یا همان روکش‌ها برای محافظت، روکش و ترمیم شکل دندان‌های شما استفاده می‌شوند، زمانی که پر کردن مشکل را حل نمی‌کند. تاج دندان را می‌توان از فلزات، پرسلن، رزین و سرامیک تهیه کرد.
روکش دندان معمولاً در طول زمان به غیر از رعایت بهداشت منظم دهان و دندان، نیازی به مراقبت ویژه ندارند.
تاج دندان یا روکش دندان چیست؟
با گذشت زمان، دندان‌های شما دچار آسیب می‌شوند. این آسیب می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، مانند پوسیدگی دندان، آسیب دیدگی یا فقط به دلیل استفاده از دندان‌ها در طول زمان. ممکن است دندان‌های شما دچار تغییر شکل یا اندازه شوند. روکشهای دندان «کلاهک‌هایی» به شکل دندان هستند که می‌توانند روی دندان شما قرار بگیرند. آن را مانند یک کلاه راحتی برای دندان خود در نظر بگیرید. تاج شکل، اندازه، قدرت و ظاهر دندان را بازیابی می‌کند. این روکش بر روی دندان شما قرار گرفته و بخشِ قابل رویت دندان را پوشش می‌دهد.
چرا به تاج دندان نیاز دارم؟
محافظت از دندان ضعیف
جلوگیری از پوسیدگی دندان ضعیف و کنار هم نگه داشتن آن
آنله‌ها و تاج‌های ۳/۴ چیست؟
تاج‌های مختلفی وجود دارد که می‌توان روی دندان‌ها از آنها استفاده کرد. آنله‌ها و تاج‌های ۳/۴ انواع تاج‌های دندان هستند که به اندازه‌ی تاج‌های دندان سنتی نمی‌توانند دندان زیرین شما را بپوشانند. یک تاج سنتی کل دندان شما را پوشش می‌دهد. آنله‌ها و تاج‌های ۳/۴ زمانی مناسب هستند که هنوز ساختار دندانی محکمی‌دارید. این یک روش محافظه‌کارانه‌تر در مقایسه با پوشش کامل تاج شما محسوب می‌شود. در این روش دندانپزشک شما ناحیه‌ی آسیب دیده را برداشته و برای قرار دادنِ تاج دندان، شکل جدیدی به دندان می‌دهد.
تاج دندان از چه چیزی ساخته شده است؟
تاج‌های دائمی‌را می‌توان از مواد مختلفی تهیه کرد. این مواد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
فلز: چندین فلز وجود دارد که می‌توانند در تاج دندان استفاده شوند، از جمله طلا، پالادیوم، نیکل و کروم. تاج‌های فلزی به ندرت تراش می‌خورند یا می‌شکنند، از نظر فرسایش بیشترین ماندگاری را دارند و فقط باید مقدار کمی‌از دندان شما برداشته شود. آنها همچنین می‌توانند در برابر نیروهای گاز گرفتن و جویدن مقاومت کنند. رنگ فلزی عیب اصلی این نوع تاج‌ها است. تاج‌های فلزی انتخاب خوبی برای دندان‌های آسیابِ غیرقابل رویت هستند.
پرسلنِ ذوب شده به فلز: این نوع تاج دندان را می‌توان با رنگ دندان‌های کناری تاج مطابقت داد. رنگ آنها شبیه رنگ دندان‌های طبیعی است. با این حال، گاهی اوقات فلزِ زیر کلاهک پرسلنی تاج شبیه یک خط تیره به نظر می‌رسد. از دیگر نکات منفی می‌توان به احتمال خرد شدن یا شکستن قسمت پرسلنی تاج و خراب شدن تاج دندان‌های مقابل آن در داخل دهان اشاره کرد. این سایش در دندان‌های دیگر به خصوص بر روی دندان‌هایی که در هنگام بسته شدن با تاج در بالا و پایین دهان شما برخورد دارند تأثیر می‌گذارد. تاج‌های دندان پرسلنِ ذوب شده به فلز می‌توانند گزینه‌ی مناسبی برای دندان‌های جلو یا عقب باشند.
تمام رزین: تاج‌های دندان ساخته شده از رزین به طور کلی قیمت کمتری نسبت به انواع دیگر تاج‌ها دارند. با این حال، با گذشت زمان فرسوده می‌شوند و احتمال شکستن آنها بیشتر از تاج‌های پرسلنی ذوب شده به فلز است.
تمام سرامیکی یا تمام پرسلنی: این نوع تاج‌های دندان بهترین تطابق رنگ طبیعی را نسبت به هر نوع تاج دیگر فراهم می‌کنند. اگر به فلز آلرژی دارید، این نوع تاج‌ها انتخاب خوبی هستند. با این حال، آنها به اندازه‌ی تاج‌های پرسلنیِ ذوب شده به فلز قوی نیستند. همچنین می‌توانند کمی‌بیشتر از تاج‌های فلزی یا رزینی می‌توانند دندان‌های مقابل را در دهان ساییده کنند. تاج‌های تمام سرامیکی گزینه‌ی مناسبی برای دندان‌های جلویی هستند.
سرامیک پرس شده: این تاج‌های دندان دارای یک هسته‌ی داخلی سخت هستند. تاج‌های دندان سرامیکی پرس شده جایگزین لاینر (آستر) فلزی می‌شوند که در روند ساخت تاج‌های کاملاً سرامیکی استفاده می‌شود. تاج‌های سرامیکی پرس شده با پرسلن پوشانده می‌شوند، که بهترین تطابق رنگ طبیعی را فراهم می‌آورد. ماندگاری آنها بیشتر از تاج تمام پرسلنی است.
جزئیات روند کار
دندان من چگونه برای قرار دادن تاج دندان آماده می‌شود؟
معمولاً برای آماده‌سازی جهت قرار دادن تاج دندان، باید دو بار به دندانپزشک مراجعه کنید. در بعضی موارد، ممکن است یک تاج دندان در مطب دندانپزشک تهیه شود.
اولین ویزیت
در اولین ویزیت، دندانی که قرار است تاج را دریافت کند بررسی و آماده می‌شود. اشعه ایکس از دندان و استخوان اطراف آن گرفته می‌شود. دندانپزشک شما ممکن است مجبور شود کانال ریشه را قبل از قرار دادن تاج دندان درمان کند، البته اگر مواردی مانند پوسیدگی دندان، خطر عفونت، آسیب به پالپ دندان وجود داشته باشد. پالپ بافت نرم داخل دندان‌های شما است که شامل رگ‌های خونی، اعصاب و بافت همبند است. دندانی که تاج را دریافت می‌کند از قسمت بالا و دو طرفِ قسمت پایین برداشته می‌شود. این باعث می‌شود فضا برای تاج ایجاد شود. میزان دندانی که برداشته می‌شود به نوع تاج شما بستگی دارد. تاج‌های دندان تمام فلزی نازک‌تر هستند و به اندازه‌ی تاج‌های تمام پرسلنی یا تاج‌های پرسلنی ذوب شده به فلز، نیازی به برداشتن بخش زیادی از دندان ندارند. اگر مقدار زیادی از دندان شما از بین رفته است – به دلیل آسیب دیدگی یا پوسیدگی – می‌توان از ماده‌ی فیلینگ برای ایجاد «ساختار» دندان جهت پوشاندن کافیِ تاج استفاده کرد. پس از تغییر شکل دندان، از خمیر یا بتونه برای تهیه‌ی یک نسخه (که اصطلاحاً به آن ایمپرشن گفته می‌شود) از دندانی که قرار است تاج را دریافت کند، استفاده می‌شود. ایمپرشن‌های دندان‌های بالا و پایینِ دندانی که قرار است تاج دندان در آن قرار گیرد نیز ساخته می‌شوند. این کار اطمینان می‌دهد که تاج بر گاز گرفتن شما تأثیری نمی‌گذارد. ایمپرشن‌ها به یک آزمایشگاه دندانپزشکی ارسال می‌شوند. آزمایشگاه تاج‌ها را درست می‌کند و معمولاً طی دو تا سه هفته آنها را به مطب دندانپزشکی برمی‌گرداند. طی اولین مراجعه به مطب، دندانپزشک شما یک تاج موقت برای پوشاندن و محافظت از دندانِ آماده شده می‌سازد، در حالی که منتظر تاج دائمی‌هستید.
ویزیت دوم
در ویزیت دوم، تاج دائمی‌روی دندان شما قرار می‌گیرد. ابتدا تاج موقت برداشته شده و تناسب و رنگ تاج دائمی‌بررسی می‌شود. اگر همه چیز خوب پیش رفته باشد، گاهی اوقات از بی حسی موضعی برای بی حس کردن دندان استفاده می‌شود و تاج جدید به طور دائمی‌در محل خود محکم می‌شود.
خطرات و مزایا
تاج دندان ممکن است چه مشکلاتی را ایجاد کند؟
چندین مشکل وجود دارد که ممکن است با گذشت زمان با تاج خود تجربه کنید، از جمله:
افتادن تاج
تاج دندان ممکن است در واقع بیفتد. وقتی این اتفاق می‌افتد، علت آن معمولاً عدم تناسب یا کمبود سمان است. اگر این اتفاق برای شما افتاد، فوراً به مطب دندانپزشک خود مراجعه کنید. دندانپزشک به شما دستورالعمل‌های خاصی را در مورد نحوه‌ی مراقبت از دندان و تاج می‌دهد تا زمانی که دوباره مراجعه کنید. دندانپزشک ممکن است بتواند تاج شما را در جای خود دوباره محکم کند. اگر تاج را نتوان در جای خود قرار داد، باید تاج جدیدی ساخته شود.
واکنش آلرژیک
اغلب از مخلوطی از چند فلز برای ساخت تاج دندان استفاده می‌شود. ممکن است به فلز یا پرسلنی که در تاج دندان استفاده می‌شود واکنش آلرژیک نشان دهید. با این حال، این اتفاق بسیار نادر است.
خط تیره روی دندانِ تاج‌دار در کنار خط لثه
ممکن است یک خط تیره در کنار خط لثه‌ی دندان تاج‌دار خود مشاهده کنید. این امر طبیعی است به خصوص اگر یک تاج پرسلنی ذوب شده به فلز داشته باشید. این خط تیره در واقع فلزِ تاج است که قابل رویت می‌باشد.
ناراحتی یا حساسیت
ممکن است دندانی که به تازگی تاج دریافت کرده بلافاصله بعد از عملیات حساس شود زیرا بی حسی شروع به از بین رفتن می‌کند. اگر دندان تاج‌دار هنوز عصب داشته باشد، ممکن است کمی‌حساسیت به گرما و سرما پیدا کند. ممکن است دندانپزشک به شما توصیه کند دندان‌های خود را با خمیر دندان مخصوص دندان‌های حساس مسواک بزنید. درد یا حساسیتی که هنگام گاز گرفتن اتفاق می‌افتد معمولاً به این معنا است که تاج دندان خیلی بلند است. در این صورت، با ندانپزشک خود تماس بگیرید. این مشکل به راحتی برطرف می‌شود.
تاج تراش خورده
تاج‌هایی که کاملاً از پرسلن ساخته شده‌اند گاهی اوقات می‌توانند تراش بخورند. تراش‌های کوچک قابل ترمیم هستند و تاج در دهان شما باقی می‌ماند. اگر تراش بزرگ باشد یا تراش‌های زیادی وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به تعویض تاج دندان باشد.
تاج شل
گاهی اوقات، سمانی که تاج را نگه می‌دارد ممکن است از زیر تاج شسته و خارج شود. این امر نه تنها باعث شل شدن تاج می‌شود، بلکه موجب می‌شود باکتری‌ها به داخل آن نشت کرده و باعث پوسیدگی دندان باقی مانده شوند. اگر تاج شما شل شود، با مطب دندانپزشک خود تماس بگیرید.
تاج دندان چه مدت ماندگار است؟
به طور متوسط، تاج‌های دندان بین ۵ تا ۱۵ سال دوام می‌آورند. طول عمر یک تاج به میزان «ساییدگی و گسستگی» تاج، چگونگی رعایت اصول بهداشت دهان و دندان و عادات شخصی مرتبط با دهان بستگی دارد. این عادات مربوط به دهان ممکن است شامل موارد زیر باشند:
ساییدن یا فشردن دندان‌های خود
جویدن یخ
جویدن ناخن‌ها
استفاده از دندان‌های خود برای باز کردن بسته‌بندی‌ها
آیا یک دندان تاج‌دار به مراقبت خاصی نیاز دارد؟
یک دندان تاج‌دار به مراقبت خاصی احتیاج ندارد. با این حال، دندان زیرین هنوز باید در برابر پوسیدگی یا بیماری لثه محافظت شود. به همین دلیل، شما باید به دنبال اقدامات بهداشت دهان و دندان باشید. این اقدامات عبارتند از دوبار مسواک زدن در روز و یکبار نخ دندان کشیدن در روز به ویژه در اطراف قسمت تاج، جایی که لثه با دندان در تماس است. همچنین از گاز گرفتن سطوح سخت با تاج‌های پرسلنی (مثل جویدن یخ یا پوسته‌های ذرت بو داده) خودداری کنید تا از ترک خوردن پرسلن جلوگیری شود.
