از نظر مردم کارهای دندانپزشکی دردناک و نگران کننده است و در مورد این اقدامات ترس و اظطراب دارند.همه این ها میتواند درمان را به تعویق بیاندازد و این مشکل را بدتر میکند. و اما دندانپزشکی با بیهوشی چه کمکی به ما میکند؟
داروهای بیهوشی از حدود 200 سال پیش وجود داشته است! و اولین روش ثبت شده با آنها از سال 1225 شمسی با استفاده از اِتِر انجام شد. در طی این مدت مسیر طولانی در این باره و روش های آن که حس راحتی در حین انجام اقدامات دندانپزشکی به بیماران می‌دهد، پیموده شده است.
علاوه بر این، گزینه های مختلف دیگری وجود دارد. در ادامه ما به شما اطلاعاتی میدهیم تا قبل از قرار بعدی دندانپزشکی احساس اطمینان بیشتری داشته باشید.
انواع بیهوشی برای دندان چیست؟
بیهوشی به معنی کمبود یا از دست دادن احساس است، که میتواند با هوشیاری یا بدون هوشیاری باشد.و یک روش ایمن و موفق است. امروزه گزینه های متعددی برای این کار وجود دارد. میتوان از داروها به تنهایی استفاده کرد و یا برای تأثیر بهتر به صورت ترکیبی استفاده کرد. نوع دارویی که انتخاب میشود با توجه به مواردی مانند سن فرد، وضعیت سلامتی، مدت زمان عمل و هرگونه واکنش منفی به داروها در گذشته بستگی دارد. عملکرد روش ها با توجه به آنچه استفاده میشود متفاوت است. داروها اگر مستقیماً روی یک ناحیه قرار بگیرند میتوانند کوتاه مدت باشند. همچنین برای جراحی هایی که زمان بیشتری احتیاج دارند، طولانی مدت باشند.
میزان موفقیت دندانپزشکی با بیهوشی به عوامل زیر بستگی دارد
دارو
ناحیه ای که بیهوش میشود
روش انجام
کلیه عوامل فردی
سایر عواملی که میتوانند تأثیر داشته باشند زمان انجام این روش است. همچنین تحقیقات نشان می‌دهد که التهاب میتواند تأثیر منفی در موفقیت داروها داشته باشد.
باید توجه داشت که در بی حسی موضعی، بی حسی دندان های قسمت فک پایین دهان نسبت به دندان های فک بالا دشوارتر است.
برای بیهوشی سه نوع اصلی وجود دارد که هر کدام کاربردهای خاصی دارند: 1. موضعی 2. آرام بخش 3. عمومی
موضعی (بی حسی موضعی)
برای کارهای ساده تر که برای انجام آن به زمان کوتاه تری نیاز است و به طور کلی از پیچیدگی کمتری برخوردار است، از بی حسی موضعی استفاده میشود. مانند پر کردن حفره دندان. در بی حسی موضعی هوشیار و قادر به برقراری ارتباط خواهید بود و تنها آن منطقه بی حس خواهد شد و دیگر احساس درد نخواهید کرد. بیشتر بی حسی های موضعی به سرعت (در عرض 10 دقیقه) اثر می‌گذارند و 30 تا 60 دقیقه تاثیر گذارند. بعضی اوقات یک vasopressor مانند epinephrine به ماده اضافه میشود تا علاوه بر اینکه اثر آن افزایش یابد، تاثیر آن به سایر مناطق بدن منتقل نشود. داروهای بی حسی موضعی به صورت ژل، پماد، کرم، اسپری، پچ، مایع و اشکال تزریقی بدون نسخه و در نسخه پزشک در دسترس هستند و میتوان از آنها به صورت موضعی استفاده کرد (مستقیماً به ناحیه آسیب دیده وارد میشود تا بی حس شود) و یا به ناحیه ای که تحت درمان است تزریق شود. گاهی اوقات مقداری آرام بخش سبک به بی حس کننده های موضعی اضافه میشود تا به آرامش فرد کمک کند.
آرام بخش
آرام بخش ها چندین سطح دارند و برای آرام سازی فردی که ممکن است اظطراب داشته باشد کمک میکند یا برای انجام عمل بدون درد، استفاده میشود. همچنین میتواند باعث فراموشی فرایند شود. ممکن است شما کاملاً هوشیار باشید و بتوانید به دستورات پاسخ دهید، نیمه هوشیار باشید، یا به سختی هوشیار باشید. لذا آرام بخش ها را در طبقه بندی خفیف، متوسط یا عمیق قرار می‌دهند. در آرام بخشی عمیق، معمولاً شما از محیط اطراف خود آگاهی ندارید و فقط میتوانید به تحریکات مکرر یا دردناک پاسخ دهید.
این دارو میتواند به صورت خوراکی (قرص یا مایع)، استنشاق، عضلانی یا به صورت داخل وریدی تجویز شود. آرام بخشی داخل وریدی خطرات بیشتری دارد. مواردی مانند ضربان قلب، فشار خون و تنفس شما باید در آرام بخشی متوسط یا عمیق با دقت کنترل شود.
عمومی
از این روش در مواقعی که اقدام درمانی شما طولانی تر باشد، یا زمانی که اضطراب زیادی دارید و این اظطراب ممکن است در درمان شما تداخل داشته باشد، استفاده میشود. در این صورت شما کاملاً بیهوش می‌شوید، دردی احساس نخواهید کرد، عضلات شما شل می‌شوند و فرآیند عمل را به فراموشی میگذرانید. سطح آن با توجه به هر بیمار و همچنین روش کار متفاوت است. در این روش دارو از طریق ماسک صورت یا داخل وریدی تجویز میشود. این کار خطرات مختلف خود را دارد.
عوارض دندانپزشکی با بیهوشی چیست؟
عوارض جانبی این کار بستگی به نوع بی حس کننده مورد استفاده دارد. خطرات بی حسی عمومی‌نسبت به بی حسی موضعی یا آرام بخشی بیشتر است. همچنین واکنشها بر اساس عوامل فردی متفاوت هستند.
بعضی از عوارض جانبی که در اثر استفاده از داروهای آرام بخش و بی حسی عمومی‌گزارش شده است عبارتند از
حالت تهوع یا استفراغ سردرد تعریق یا لرزیدن توهم و احساس گیج بودن لکنت زبان خشکی دهان و گلودرد سرگیجه خستگی و بی‌حالی
در برخی مواردی که به داروها epinephrine اضافه میشود مشکلات قلبی و فشار خون دیده میشود. این موارد نمونه هایی از عوارض جانبی است که گزارش شده است. لذا شما باید از دندانپزشک خود در مورد داروها و نگرانی های خود، سوالاتتان را بپرسید.
بعد از مصرف داروهای بی حس کننده دندان چه اقداماتی باید انجام دهیم؟
برای اینکه بدانید آیا دندانپزشکی با بیهوشی بهترین انتخاب برای شما است یا خیر، شرایطی وجود دارد که در ادامه به بررسی آن میپردازیم. رضایت از درمان بحث مهمی‌قبل از درمان است لذا شما باید سوالاتتان را در رابطه با خطرات و اقدامات احتیاطی ایمنی برای اطمینان از اینکه نتیجه‌ی مثبت اخذ شود را بپرسید.
دندانپزشکی با بیهوشی برای خانم های باردار
اگر شما باردار هستید، دندانپزشکتان خطرات و مزایای دارو برای شما و کودکتان را برایتان توضیح خواهد داد.
اقدامات مورد نیاز قبل از دندانپزشکی با بیهوشی
برای کودکان و افراد با نیاز های خاص لازم است ارزیابی دقیق از نوع و سطح داروها انجام شود. کودکان ممکن است برای جلوگیری از واکنشهای جانبی یا مصرف بیش از حد به تنظیمات دوز نیاز داشته باشند. سازمان غذا و دارو در مورد عوامل بی حسی که معمولاً برای درد دندان درآوردن استفاده میشود هشدار داد. این داروها برای کودکان زیر 2 سال بی خطر نیستند و نباید از این داروها بدون گفتگو با پزشک متخصص استفاده شود. بیهوشی برای افرادی که شرایط خاصی دارند ممکن است عوارض پزشکی دیگری داشته باشند که خطر را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال، کودکان مبتلا به فلج مغزی بیشترین واکنشهای جانبی مربوط به مجاری تنفسی را نسبت به بیهوشی عمومی‌دارند. در افراد مسن نیز با توجه به مشکلات جسمی‌ممکن است برای اطمینان از ایمنی خود نیاز به تنظیم دوز و نظارت دقیق در حین و بعد از جراحی داشته باشند. برخی از افراد ممکن است بعد از جراحی دچار هذیان یا گیجی و مشکلات حافظه شوند
چه کسانی کاندید دندانپزشکی با بیهوشی نیستند؟
افرادی که دارای مشکلات کبدی، کلیوی، ریوی یا قلبی هستند میتوانند نیاز به تنظیم دوز داشته باشند زیرا ممکن است مصرف دارو در بدن مدت بیشتری طول بکشد و اثر قوی تری داشته باشد. همچنین در افرادی که سابقه سکته مغزی، بیماری آلزایمر، پارکینسون، تیروئید یا بیماری روانی دارند، یا افراد باردار ممکن است خطرناک باشد. اگر ریفلاکس اسید، عفونت یا زخم در دهان، آلرژی، حالت تهوع شدید دارید یا از داروهای دیگری مانند داروهای خواب آور یا مواد مخدر استفاده می‌کنید، حتماً به دندانپزشک خود اطلاع دهید.
دندانپزشکی با بیهوشی برای این افراد ریسک بالاتری دارد
افراد چاق افرادی که تشنج دارند افرادی که فشار خون بالا دارند افرادی که مشکلات قلبی دارند کودکانی که دچار اختلالات رفتاری هستند
معایب دندانپزشکی با بیهوشی چیست؟
بی حسی موضعی واکنش های جانبی زیادی در پی ندارد. اما در افراد مسن و افرادی که مشکلات سلامتی دارند خطرات بالاتری در اثر آرام بخشی وجود دارد. همچنین داشتن سابقه اختلالات خونریزی یا با اروهایی که خطر خونریزی مانند آسپرین را افزایش می‌دهند،خطر افزایش می‌یابد. لازم است اگر از مخدر ها و داروهای اظطرابی مانند بنزودیازپین استفاده می‌کنید، دندانپزشک خود را در جریان قرار دهید تا بتواند بیهوشی شما را متناسب تنظیم کند.
واکنش های آلرژیک: لازم است از دندانپزشک خود در رابطه با هرگونه حساسیت مطلع شوید. واکنش ها ممکن است خفیف یا شدید باشد و شامل بثورات پوستی، خارش، تورم زبان، لب ها، دهان یا گلو و مشکل تنفس باشد.
داروهای آرتیسین و پریلوکائین در غلظت 4٪ ممکن است باعث آسیب عصبی شود
تشنج • کما • تنگی نفس • نارسایی قلبی • حمله قلبی • سکته • فشار خون پایین • افزایش ضربان قلب
دندانپزشکی با بیهوشی برای کودکان
در کودکانی که سن کمی‌دارند، اظراب بالایی دارند و یا دچار ناتوانی ذهنی و جسمی‌هستند، انجام اقدامات دندانپزشکی برای آنها ممکن است باعث ایجاد ذهنیت ناخوشایند نسبت به دندانپزشکی شود. به همین دلیل برای این کودکان استفاده از آرام بخش پیشنهاد میشود.
سن کم
کودکانی که سن آنها کمتر از سه سال است، برای انجام کارهای ساده تر مانند کارهای ترمیمی‌نیاز به بیهوشی ندارند اما برای کارهای پیچیده تر و دشوارتر که آنها قادر به همکاری برای انجام آن نیستند نیازمند آرام بخشی می‌باشند. در ضمن میتوانید از مقالات مربوط به دندانپزشکی اطفال نیز استفاده نمایید.
اضطراب زیاد
اگر در کودکانی که اظطراب بالایی دارند، اقدامات دندانپزشکی بر خلاف میل و بدون توجه به اظطرابشان انجام شود ممکن است از نظر روحی اثرات بسیار بدی بر آنها گذاشته شود، و حتی ترس و ذهنیت منفی نسبت به دندانپزشکی تا بزرگسالی در آنها باقی بماند.
ناتوانی ذهنی یا جسمی
برای کودکانی که دچار ناتوانی های ذهنی و یا جسمی‌هستند، به دلیل لینکه آنها قادر به همکاری برای انجام اقدامات دندانپزشکی نیستند توصیه میشود تا درمان تحت آرام بخشی انجام گیرد تا علاوه بر ایجاد شرایط ایمن‌تر و همچنین ایجاد آرامش برای کودک، نتیجه‌ی مطلوبتری به دست آید.
خدماتی که با بیهوشی انجام میشود
همه خدمات دندانپزشکی میتواند با بیهوشی انجام شود که این بستگی به شرایط و خواسته‌ی شما دارد. باید در نظر داشت که برای انجام اقدامات ساده دندانپزشکی از بی حسی موضعی میتوان استفاده کرد و نیازی به بیهوشی نمی‌باشد.
